Nên đọc sách vào thời gian nào để vừa TIỆN vừa HIỆU QUẢ?

Thời điểm đọc sách là một trong những yếu tố ảnh hưởng tới khả năng tiếp thu và duy trì sự tập trung. Có nhiều quan điểm khác nhau về thời gian đọc sách hiệu quả, nhưng không có câu trả lời cố định cho tất cả mọi người. Việc lựa chọn thời điểm phù hợp phụ thuộc vào lịch trình cá nhân, đồng hồ sinh học và thói quen của từng người.

Bài viết này sẽ trả lời câu hỏi “nên đọc sách vào thời gian nào?” bằng cách cung cấp góc nhìn tổng quan, gợi ý các khung giờ đọc sách tối ưu và những mẹo hữu ích giúp bạn cá nhân hóa thời gian đọc sách sao cho hiệu quả và tiện lợi nhất.

1. Đọc sách vào thời gian nào là tốt nhất?

Đọc sách hiệu quả nhất là vào buổi sáng từ 6h - 9h, buổi chiều từ 14h - 16h, buổi tối từ 20h - 23h tùy vào nhịp sinh học và lịch trình cá nhân. Nếu xét theo tuần, cuối tuần, buổi tối hoặc bất cứ lúc nào rảnh tay như khi ngồi xe bus, chờ cà phê cũng là thời điểm lý tưởng để đọc mà không bị xao nhãng bởi công việc.

1.1. Khung giờ trong ngày

Theo nghiên cứu của University of Sussex, việc đọc sách vào những thời điểm phù hợp trong ngày có thể giúp giảm căng thẳng, cải thiện trí nhớ và tăng khả năng tiếp thu. Dưới đây là những khung giờ lý tưởng theo khoa học và thực tế, kèm theo nhóm đối tượng phù hợp.

Buổi sáng (6h - 9h) – Não bộ minh mẫn, hấp thụ kiến thức tốt nhất

Buổi sáng là thời điểm não bộ hoạt động hiệu quả nhất do vừa được nghỉ ngơi sau giấc ngủ dài. Lúc này, khả năng ghi nhớ và tư duy logic đạt đỉnh, giúp bạn tiếp thu kiến thức mới nhanh hơn. Một nghiên cứu từ Journal of Neuroscience cho thấy việc học tập vào buổi sáng giúp tăng khả năng lưu trữ thông tin dài hạn.

Đọc sách buổi sáng sẽ phù hợp với:

• Người làm văn phòng: Trước khi bắt đầu công việc lúc 8-9h, bạn có thể tranh thủ đọc sách 15-30 phút để kích thích tư duy, chuẩn bị cho một ngày làm việc hiệu quả hơn.
• Học sinh, sinh viên: Đây cũng là thời điểm lý tưởng để đọc sách giáo trình, sách học thuật trước giờ lên lớp.

Buổi chiều (14h - 16h) – Giai đoạn lấy lại năng lượng

Sau bữa trưa, cơ thể trải qua một giai đoạn giảm năng lượng tạm thời. Tuy nhiên, khoảng 14h - 16h là thời điểm thích hợp để đọc sách vì não bộ bắt đầu hồi phục và tiếp nhận thông tin một cách có chọn lọc hơn (Theo Harvard Medical School).

Đọc sách buổi chiều sẽ phù hợp với:

• Sinh viên, người làm việc tự do (freelancer): Lịch trình linh động giúp họ có thể tận dụng thời gian này để đọc sách mà không bị áp lực về công việc.
• Người làm văn phòng: Nếu có một khoảng nghỉ ngắn, bạn có thể đọc sách 10-15 phút để giúp tinh thần tỉnh táo trước khi quay lại công việc.

Buổi tối (20h - 23h) – Thời điểm lý tưởng để thư giãn và tổng hợp kiến thức

Buổi tối là thời điểm thích hợp để đọc sách nhẹ nhàng hoặc tổng hợp lại những kiến thức đã học trong ngày. Theo National Sleep Foundation, việc đọc sách trước khi ngủ giúp giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và thúc đẩy khả năng tư duy sáng tạo.

Đọc sách buổi tối sẽ phù hợp với:

• Người có gia đình: Sau khi hoàn thành công việc nhà, đây là thời gian riêng tư để thư giãn với một cuốn sách hay.
• Những người thích đọc để thư giãn: Tiểu thuyết, sách phát triển bản thân hoặc sách kỹ năng là lựa chọn lý tưởng vào thời điểm này.

1.2. Khung thời gian đọc sách trong tuần

Nếu không thể cố định thời gian đọc sách mỗi ngày, bạn vẫn có thể tận dụng những thời điểm linh hoạt trong tuần để duy trì thói quen đọc. Khi chờ xe bus, ngồi quán cà phê, di chuyển trên tàu điện… đều có thể tận dụng để đọc sách hoặc nghe sách nói.

Phương pháp này sẽ phù hợp với freelancer (người làm việc linh hoạt) có thể đọc sách bất cứ lúc nào không bị ràng buộc về thời gian; hoặc người bận rộn, ít thời gian rảnh.

Dù lựa chọn khung giờ nào, quan trọng nhất vẫn là duy trì thói quen đọc một cách đều đặn và phù hợp với lịch trình cá nhân. Ở phần tiếp theo, bài viết sẽ gợi ý một số phương pháp giúp bạn tận dụng tối đa thời gian đọc sách và nâng cao hiệu quả tiếp thu.

2. 5 cách xác định thời gian đọc sách hiệu quả

Thời gian đọc sách hiệu quả sẽ có sự khác nhau ở mỗi người. Để xác định được thời điểm lý tưởng, bạn cần hiểu rõ nhịp sinh học cá nhân và thực hiện một số thử nghiệm để tìm ra khoảng thời gian tối ưu. Dưới đây là 5 cách giúp bạn xác định thời gian đọc sách hiệu quả nhất.

2.1. Hiểu về nhịp sinh học cá nhân (Chronotype)

Nhịp sinh học (Chronotype) là đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể, quyết định khi nào bạn tỉnh táo nhất hoặc dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi. Việc đọc sách vào thời điểm phù hợp với Chronotype giúp tăng cường khả năng tập trung và ghi nhớ nội dung hiệu quả hơn.

Các nhóm Chronotype cơ bản gồm có:

• Morning Type (Chim sớm) – Tỉnh táo nhất vào buổi sáng, hoạt động tốt từ 6h - 12h.
• Night Owl (Cú đêm) – Tỉnh táo hơn vào buổi tối hoặc đêm muộn, làm việc hiệu quả từ 20h - 24h.
• Intermediate (Người trung gian) – Có mức năng lượng ổn định suốt cả ngày, nhưng có một số thời điểm tập trung cao độ.

Bạn có thể làm bài kiểm tra Chronotype miễn phí tại The Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ) để xác định thời gian tỉnh táo tự nhiên của mình.

2.2. Theo dõi năng lượng cơ thể

Mỗi người có một nhịp sinh học khác nhau, vì vậy không có một khung giờ đọc sách cố định nào phù hợp với tất cả. Để tìm ra thời điểm tối ưu cho bản thân, bạn cần theo dõi mức năng lượng của mình trong suốt cả ngày. Điều này giúp xác định khi nào cơ thể và não bộ hoạt động tốt nhất, từ đó tận dụng thời gian đó để đọc sách hiệu quả hơn.

Việc theo dõi có thể thực hiện đơn giản bằng cách chia ngày thành ba khung giờ chính và đánh giá mức độ tỉnh táo trong mỗi khoảng thời gian:

• Sáng (6h - 12h): Não bộ hoạt động mạnh nhất sau giấc ngủ, nhưng một số người có thể vẫn còn cảm giác uể oải nếu chưa quen dậy sớm.
• Chiều (12h - 18h): Sau bữa trưa, năng lượng có xu hướng giảm nhưng sẽ tăng dần vào khoảng giữa buổi chiều.
• Tối (18h - 22h): Tùy vào nhịp sinh học, một số người sẽ tỉnh táo hơn vào buổi tối, trong khi những người khác lại cảm thấy mệt mỏi sau một ngày dài.

Mỗi ngày, hãy ghi chép mức độ tỉnh táo của bạn theo thang điểm từ 1 đến 10 trong từng khung giờ. Thực hiện liên tục trong 7 ngày, bạn sẽ có cái nhìn tổng quan về thời điểm mà bản thân có thể tập trung tốt nhất.

2.3. Thử nghiệm đọc sách vào các khung giờ khác nhau

Sau khi xác định được thời điểm tỉnh táo nhất trong ngày, bước tiếp theo là thử nghiệm đọc sách vào các khung giờ đó để kiểm chứng mức độ hiệu quả.

Cách thực hiện thử nghiệm

• Chọn ít nhất ba khung giờ khác nhau trong ngày để đọc sách trong khoảng 20 - 30 phút mỗi lần.
• Sau mỗi lần đọc, ghi lại cảm giác của bạn theo các tiêu chí sau:
  • Cảm giác tỉnh táo hay buồn ngủ? Nếu bạn liên tục gật gù hoặc mất tập trung, có thể khung giờ này không phù hợp.
  • Khả năng tiếp thu nội dung? Bạn có nhớ những gì đã đọc không? Nếu thông tin dễ dàng đọng lại trong trí nhớ, đây có thể là thời gian lý tưởng.
  • Mức độ hứng thú? Nếu bạn thấy cuốn sách trở nên thú vị hơn vào một thời điểm nhất định, đó có thể là lúc bạn dễ tập trung nhất.
• Bạn cảm thấy tỉnh táo và tập trung mà không cần cố gắng.
• Nội dung sách được tiếp thu nhanh chóng, bạn có thể nhớ và hiểu sâu vấn đề.
• Tâm trạng thoải mái, không bị phân tâm bởi sự mệt mỏi hoặc áp lực từ các công việc khác.

Dấu hiệu nhận biết thời gian đọc sách lý tưởng

Sau một tuần thử nghiệm, bạn sẽ có đủ dữ liệu để lựa chọn thời gian đọc sách phù hợp nhất với nhịp sinh học của mình.

2.4. Duy trì thói quen đọc sách ổn định để tối ưu hóa hiệu quả

Xác định được thời điểm đọc sách lý tưởng chưa đủ, điều quan trọng là bạn cần biến nó thành một thói quen cố định. Khi đọc sách vào cùng một khung giờ mỗi ngày, não bộ sẽ dần thích nghi và tự động kích hoạt khả năng tập trung vào thời điểm đó.

Cách duy trì thói quen đọc sách ổn định

• Cố định một khung giờ đọc sách hàng ngày, chẳng hạn như 7h sáng trước khi đi làm, 14h chiều sau giờ nghỉ trưa hoặc 21h tối trước khi ngủ.
• Bắt đầu với thời gian ngắn, khoảng 15 - 20 phút mỗi ngày, sau đó dần tăng lên để tạo thói quen lâu dài mà không gây áp lực.
• Kết hợp với các hoạt động khác để duy trì động lực, chẳng hạn như nghe sách nói khi di chuyển hoặc đọc một vài trang trước khi ngủ.
• Dùng phương pháp "Chuỗi thói quen", nghĩa là gắn việc đọc sách với một hoạt động quen thuộc hàng ngày, ví dụ: “Sau khi uống cà phê sáng, mình sẽ đọc sách 20 phút.”

Duy trì thói quen này trong ít nhất 21 ngày, bạn sẽ thấy việc đọc sách trở thành một phần tự nhiên trong lịch trình mà không cần cố gắng.

2.5. Sử dụng công cụ hỗ trợ theo dõi thời gian đọc sách

Công nghệ có thể giúp bạn tối ưu hóa thói quen đọc sách bằng cách theo dõi thời gian đọc, nhắc nhở và phân tích mức độ tập trung.

Ứng dụng quản lý thời gian giúp duy trì thói quen đọc sách

• Notion, Google Calendar – Hỗ trợ lập kế hoạch đọc sách, theo dõi tiến độ và nhắc nhở hàng ngày.
• Forest – Ứng dụng giúp duy trì sự tập trung bằng cách "trồng cây" khi bạn không sử dụng điện thoại trong lúc đọc sách.
• Rise, Sleep Cycle – Hỗ trợ xác định thời điểm tỉnh táo nhất trong ngày, giúp bạn chọn được khung giờ đọc sách phù hợp.
• PomoDoneApp – Kết hợp phương pháp Pomodoro giúp bạn tập trung vào việc đọc sách mà không bị gián đoạn.
• Giúp theo dõi thời gian đọc sách hiệu quả một cách khoa học.
• Hỗ trợ duy trì kỷ luật và thói quen đọc hàng ngày.
• Tránh quên hoặc trì hoãn việc đọc sách do lịch trình bận rộn.

Ứng dụng theo dõi nhịp sinh học giúp xác định thời gian tối ưuLợi ích khi sử dụng công cụ hỗ trợ

Lưu ý khi xác định thời gian đọc sách hiệu quả: Hiệu quả đọc sách không chỉ phụ thuộc vào thời gian, mà còn bị ảnh hưởng bởi ánh sáng, không gian, tâm trạng và loại sách bạn chọn. Lịch trình đọc sách có thể thay đổi theo công việc, chất lượng giấc ngủ và mức độ bận rộn hàng ngày. Nếu chưa tìm được thời gian lý tưởng, hãy kiên nhẫn thử nghiệm, điều chỉnh dần để tìm ra thời điểm phù hợp nhất.

3. Gợi ý thời điểm đọc sách phù hợp cho từng nhóm đối tượng

Mỗi người có một lịch trình và nhịp sinh học khác nhau, vì vậy việc lựa chọn thời gian đọc sách cần dựa trên đặc điểm sinh hoạt cá nhân. Dưới đây là bảng tổng hợp các khung giờ đọc sách lý tưởng theo từng nhóm đối tượng để bạn dễ dàng tham khảo.

Thời gian	Đặc điểm
Buổi sáng (Khung giờ)	Thói quen sinh hoạt: Thường dậy sớm, tỉnh táo sớm, có thói quen lập kế hoạch và làm việc hiệu quả vào buổi sáng. Nhịp sinh học: Thuộc nhóm "Morning Person" (người dậy sớm), đạt đỉnh cao năng lượng vào sáng sớm.
Buổi chiều	Thói quen sinh hoạt: Phù hợp với sinh viên, freelancer, người có lịch trình linh động. Đây là khoảng thời gian não bộ dần hồi phục sau bữa trưa, thích hợp cho việc đọc sách mang tính chất thư giãn hoặc sáng tạo. Nhịp sinh học: Dành cho những người có khả năng tập trung tốt vào giữa ngày, nhưng không phù hợp với những ai dễ buồn ngủ sau bữa trưa.
Buổi tối	Thói quen sinh hoạt: Phù hợp với người có gia đình, người bận rộn vào ban ngày. Đây là thời gian yên tĩnh nhất trong ngày, giúp bạn tập trung đọc sách mà không bị gián đoạn. Nhịp sinh học: Thích hợp cho nhóm "Night Owl" (người cú đêm), có mức năng lượng cao vào ban đêm, dễ dàng tiếp thu nội dung sách mang tính suy ngẫm hoặc giải trí.

Nếu lịch trình bận rộn khiến bạn khó sắp xếp thời gian đọc sách, sách nói (audiobook) là một lựa chọn thay thế hiệu quả. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, bạn có thể tiếp thu kiến thức mọi lúc, mọi nơi mà không cần cố định một khung giờ cụ thể.

Lợi ích khi nghe sách nói:

• Tiết kiệm thời gian: Có thể nghe sách khi đang di chuyển, làm việc nhà, tập thể dục hoặc thư giãn.
• Dễ tiếp cận: Giọng đọc truyền cảm giúp nội dung trở nên sinh động hơn so với việc đọc chữ.
• Tăng khả năng tiếp thu: Nghe sách nói giúp duy trì thói quen đọc mà không bị gián đoạn bởi công việc bận rộn.

MyDio mang đến hàng ngàn đầu sách nói chất lượng cao, giúp bạn tận dụng mọi khoảnh khắc trong ngày để tiếp thu kiến thức. Khám phá ngay để biến thời gian rảnh thành cơ hội học hỏi!

4. Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là những thắc mắc phổ biến liên quan đến thói quen đọc sách, giúp bạn tối ưu hóa thời gian đọc và nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức.

4.1. 1 ngày nên đọc sách bao nhiêu phút?

Thời gian đọc sách lý tưởng phụ thuộc vào mục tiêu và lịch trình cá nhân. Tuy nhiên, theo các chuyên gia phát triển thói quen, mỗi ngày nên dành ít nhất 20 - 30 phút để duy trì khả năng tập trung và nâng cao kiến thức.

4.2. 1 ngày nên đọc bao nhiêu trang sách?

Số trang sách nên đọc mỗi ngày phụ thuộc vào tốc độ đọc và thể loại sách bạn chọn. Trung bình, người trưởng thành có thể đọc khoảng 10 - 30 trang mỗi giờ với sách phi hư cấu và 30 - 50 trang mỗi giờ với tiểu thuyết.

Nếu mới đọc sách, bạn nên đặt mục tiêu đọc ít nhất 10 trang/ngày, sau đó tăng dần để tránh cảm giác quá tải.

4.3. 1 tháng nên đọc bao nhiêu cuốn sách?

Số lượng sách đọc trong một tháng phụ thuộc vào tốc độ đọc và độ dày của sách.

Gợi ý số sách nên đọc theo cấp độ:

• Người mới bắt đầu: 1 - 2 cuốn/tháng (tương đương 10 - 20 trang/ngày).
• Người đọc trung bình: 3 - 4 cuốn/tháng (tương đương 30 - 50 trang/ngày).
• Người đọc nhanh: 5 - 7 cuốn/tháng (tương đương 50 - 100 trang/ngày).

4.4. Không nên đọc sách khi nào?

Có một số thời điểm không lý tưởng để đọc sách vì có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và tiếp thu nội dung như:

• Ngay sau bữa ăn lớn
• Khi đang quá mệt mỏi hoặc buồn ngủ
• Trong môi trường quá ồn ào hoặc thiếu ánh sáng
• Khi tâm trạng không ổn định

Trên đây là nội dung trả lời cho câu hỏi nên đọc sách vào thời gian nào?. Lựa chọn thời gian đọc sách phù hợp giúp bạn tối ưu hóa khả năng tiếp thu và duy trì thói quen đọc một cách hiệu quả. Hãy thử nghiệm và cá nhân hóa thói quen đọc để tìm ra thời điểm lý tưởng nhất cho bản thân!