Làm thế nào để tập trung đọc sách?

Đọc sách không chỉ là thói quen tốt mà còn là chìa khóa giúp mở rộng tri thức. Tuy nhiên, không ít người gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung khi đọc. Làm thế nào để cải thiện khả năng tập trung khi đọc sách? Dưới đây là 5+ cách tập trung đọc sách giúp bạn nâng cao hiệu suất đọc, tiếp thu nội dung nhanh hơn và tận hưởng trọn vẹn từng trang sách.

1. Tạo thói quen đọc sách mỗi ngày

Duy trì thói quen đọc sách hàng ngày giúp não bộ làm quen với việc tiếp thu thông tin một cách có hệ thống, từ đó cải thiện khả năng tập trung theo thời gian. Khi đọc sách trở thành một phần trong lịch trình cố định, bạn sẽ dễ dàng bước vào trạng thái tập trung mà không cần cố gắng quá nhiều.

Cách thực hiện:

• Đặt lịch đọc cố định: Chọn một khung giờ nhất định mỗi ngày (buổi sáng, giữa ngày hoặc trước khi ngủ) để hình thành thói quen lâu dài.
• Bắt đầu với thời gian ngắn: Đọc ít nhất 10-15 phút mỗi ngày, sau đó tăng dần lên 30-60 phút để não bộ thích nghi dần.
• Gắn đọc sách với một thói quen khác: Ví dụ, đọc sách trong lúc uống cà phê sáng hoặc trước khi đi ngủ để tạo sự gắn kết tự nhiên.

Lưu ý: Nếu mới tập thói quen, đừng đặt mục tiêu quá cao ngay từ đầu vì dễ gây áp lực. Quan trọng nhất là duy trì sự đều đặn để dần cải thiện khả năng tập trung khi đọc sách.

2. Chọn không gian đọc sách phù hợp

Không gian đọc sách ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ tập trung của bạn. Một môi trường phù hợp sẽ giúp bạn duy trì sự chú ý, hạn chế các yếu tố gây mất tập trung và tăng hiệu quả tiếp thu nội dung. Ngược lại, nếu đọc sách ở nơi quá ồn ào, thiếu ánh sáng hoặc quá thoải mái, bạn dễ bị xao nhãng hoặc nhanh chóng cảm thấy buồn ngủ.

Dưới đây là các tiêu chí đánh giá không gian đọc sách phù hợp:

• Đủ ánh sáng: Ưu tiên ánh sáng tự nhiên hoặc đèn đọc sách có ánh sáng trắng hoặc vàng dịu để tránh mỏi mắt. Không gian quá tối hoặc ánh sáng nhấp nháy có thể gây mệt mỏi thị giác, làm giảm khả năng tập trung.
• Mức độ yên tĩnh vừa phải: Một nơi quá ồn ào khiến bạn khó tập trung, nhưng một không gian quá tĩnh lặng cũng có thể gây buồn ngủ. Nếu cần, bạn có thể sử dụng nhạc nền nhẹ hoặc tiếng ồn trắng để duy trì sự tỉnh táo.
• Ghế ngồi và tư thế thoải mái nhưng không quá thư giãn: Nên chọn ghế có tựa lưng, bàn đọc có độ cao phù hợp để duy trì tư thế ngồi đúng. Đọc sách trên giường hoặc ghế sofa quá mềm có thể khiến bạn mất tập trung và dễ buồn ngủ.
• Không gian thông thoáng, có đủ oxy: Một căn phòng bí bách dễ khiến bạn nhanh mệt mỏi. Hãy chọn nơi có cửa sổ mở hoặc sử dụng máy lọc không khí để đảm bảo luồng không khí trong lành.
• Ít tác nhân gây xao nhãng: Tránh đọc sách gần điện thoại, TV hoặc những nơi có nhiều người qua lại. Nếu cần, bạn có thể tạo một góc đọc sách riêng để tăng sự tập trung.

3. Có tư thế đọc đúng

Bên cạnh không gian đọc sách, tư thế đọc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự tập trung và giảm cảm giác mệt mỏi. Nếu tư thế không đúng, bạn có thể nhanh chóng cảm thấy khó chịu, đau mỏi cơ thể hoặc thậm chí buồn ngủ, làm giảm hiệu quả đọc sách.

Tư thế đọc sách đúng giúp bạn:

• Hạn chế mỏi mắt và đau cổ: Ngồi đúng tư thế giúp giữ khoảng cách hợp lý giữa mắt và sách (30-40 cm), tránh căng thẳng thị giác.
• Giữ tỉnh táo, tránh buồn ngủ: Tư thế quá thoải mái, như nằm đọc trên giường hoặc ghế sofa mềm, dễ khiến cơ thể rơi vào trạng thái thư giãn quá mức và nhanh chóng mất tập trung.
• Bảo vệ cột sống, tránh đau lưng: Ngồi sai tư thế lâu ngày có thể gây ảnh hưởng đến cột sống, làm giảm khả năng duy trì sự tập trung lâu dài.

Tư thế đọc sách đúng là tư thế đáp ứng các tiêu chí sau:

• Ngồi thẳng lưng, giữ khoảng cách phù hợp: Đặt sách ngang tầm mắt hoặc sử dụng giá đỡ để tránh cúi đầu quá thấp, giúp giảm áp lực lên cổ và vai.
• Đặt chân chạm đất: Nếu ngồi trên ghế, hãy đảm bảo chân có điểm tựa vững chắc, tránh tình trạng ngồi vắt chân quá lâu gây tê mỏi.
• Giữ tay thoải mái khi cầm sách: Không nên giữ sách quá cao hoặc quá thấp, tránh gây căng cơ vai và cổ.
• Tránh nằm đọc quá lâu: Nếu muốn nằm đọc, hãy sử dụng gối nâng đỡ lưng và giữ sách ngang tầm mắt để tránh mỏi cổ.
• Thay đổi tư thế định kỳ: Sau mỗi 30-40 phút, nên đứng dậy, duỗi cơ hoặc đi lại nhẹ nhàng để cải thiện tuần hoàn máu và giữ tỉnh táo.

4. Tránh xa thiết bị di động

Thiết bị di động là một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến bạn mất tập trung khi đọc sách. Mỗi lần kiểm tra điện thoại, dù chỉ trong vài giây, cũng có thể làm gián đoạn quá trình tiếp thu và khiến não bộ mất thời gian để quay lại trạng thái tập trung.

Để tối ưu trải nghiệm đọc sách, hãy đặt điện thoại ở chế độ im lặng hoặc xa tầm tay, chỉ kiểm tra sau khi hoàn thành một phiên đọc nhất định.

5. Ghi chú những đoạn tâm đắc

Việc ghi chú khi đọc không chỉ giúp duy trì sự tập trung mà còn hỗ trợ bạn hệ thống lại nội dung quan trọng. Khi đánh dấu hoặc viết lại những đoạn tâm đắc, não bộ sẽ phải phân tích và sắp xếp thông tin, giúp việc ghi nhớ trở nên hiệu quả hơn. Ngoài ra, ghi chú còn giúp bạn dễ dàng tìm lại những ý tưởng quan trọng mà không cần đọc lại toàn bộ cuốn sách.

Để ghi chú hiệu quả, bạn có thể tham khảo các cách sau:

• Dùng bút highlight hoặc gạch chân những đoạn quan trọng: Phù hợp khi bạn muốn nhanh chóng xác định các ý chính mà không làm gián đoạn nhịp đọc.
• Ghi chép ra sổ tay: Tóm tắt ý chính của mỗi chương hoặc viết lại những câu trích dẫn truyền cảm hứng.
• Sử dụng sơ đồ tư duy (Mindmap): Giúp hệ thống hóa thông tin một cách trực quan, đặc biệt hiệu quả khi đọc sách kỹ năng hoặc chuyên ngành.
• Ghi chú bằng ký hiệu riêng: Sử dụng dấu sao, gạch ngang hoặc biểu tượng để phân loại nội dung
• Sử dụng ứng dụng ghi chú trên điện thoại hoặc máy tính: Nếu thích lưu trữ ghi chú dưới dạng số hóa, bạn có thể dùng các công cụ hỗ trợ.

Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể sử dụng công cụ hỗ trợ ghi chú hiệu quả như:

• Notion: Phù hợp cho những ai muốn tổ chức ghi chú khoa học, có thể đính kèm hình ảnh, link hoặc tạo mục lục.
• Evernote: Ứng dụng ghi chú đa nền tảng, dễ sử dụng với nhiều tính năng như lưu trữ văn bản, hình ảnh, ghi âm.
• Google Keep: Lựa chọn đơn giản cho những ai muốn tạo ghi chú nhanh, đồng bộ giữa các thiết bị.
• OneNote: Công cụ ghi chú mạnh mẽ của Microsoft, phù hợp để tạo sổ tay đọc sách với nhiều định dạng khác nhau.

6. Đọc dưới nhiều dạng

Tiếp cận sách dưới nhiều hình thức khác nhau giúp nâng cao khả năng tập trung và tăng cường hiệu quả tiếp thu nội dung. Việc chỉ đọc sách giấy có thể gây mỏi mắt và giảm sự hứng thú theo thời gian, trong khi kết hợp thêm sách nói giúp bạn duy trì nhịp độ đọc một cách linh hoạt hơn.

Khi cảm thấy mệt mỏi hoặc khó tập trung, việc chuyển sang nghe sách nói là một giải pháp hiệu quả để não bộ tiếp tục xử lý thông tin mà không cần nhìn vào trang sách. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những người bận rộn, giúp tận dụng thời gian rảnh mà không làm gián đoạn quá trình tiếp thu kiến thức.

Nếu muốn nghe sách nói, bạn có thể truy cập MyDio - Ứng dụng sách nói giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi.

MyDio mang đến kho sách nói phong phú, từ sách kỹ năng, kinh doanh đến tiểu thuyết giải trí, giúp bạn tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và tiện lợi. Với MyDio, bạn có thể:

• Nghe sách mọi lúc, mọi nơi – Dễ dàng tiếp thu kiến thức ngay cả khi di chuyển, làm việc nhà hoặc thư giãn.
• Kho sách đa dạng, cập nhật liên tục – Hàng ngàn đầu sách thuộc nhiều thể loại, từ kinh doanh, phát triển bản thân đến tiểu thuyết, văn học.
• Chất lượng âm thanh chuẩn HD – Giọng đọc truyền cảm, rõ ràng, tạo cảm giác như đang trò chuyện cùng tác giả.
• Linh hoạt thay đổi tốc độ nghe – Tùy chỉnh tốc độ để phù hợp với khả năng tiếp thu, từ nghe chậm để thẩm thấu nội dung đến nghe nhanh để nắm bắt ý chính.
• Tính năng đánh dấu và ghi chú – Dễ dàng lưu lại những đoạn quan trọng và quay lại bất cứ lúc nào.
• Đồng bộ đa nền tảng – Nghe sách trên điện thoại, máy tính bảng, laptop mà không lo bị gián đoạn.

7. Tạm biệt những cuốn sách không phù hợp

Không phải cuốn sách nào cũng phù hợp với bạn. Việc cố gắng đọc một cuốn sách không hấp dẫn hoặc không mang lại giá trị thực sự có thể khiến bạn chán nản, mất động lực và lãng phí thời gian. Thay vì ép bản thân phải hoàn thành một cuốn sách chỉ vì đã bắt đầu, hãy học cách chọn lọc để tối ưu hóa trải nghiệm đọc.

Một cuốn sách không phù hợp có thể nằm trong các trường hợp sau:

• Không đáp ứng được mục tiêu đọc: Nếu bạn đọc sách để học tập nhưng nội dung không cung cấp kiến thức cần thiết, cuốn sách đó không phải lựa chọn tối ưu.
• Không hấp dẫn hoặc không đúng sở thích: Một cuốn sách dù được đánh giá cao nhưng nếu không phù hợp với sở thích cá nhân, bạn sẽ khó duy trì hứng thú.
• Không mang lại giá trị thực sự: Nếu đọc mà không thu được thông tin mới hoặc không cảm thấy có sự liên kết với nội dung, đó là dấu hiệu bạn nên ngừng lại.
• Gây chán nản, muốn bỏ dở giữa chừng: Nếu mỗi lần mở sách ra bạn đều cảm thấy không có động lực tiếp tục, có thể cuốn sách này không dành cho bạn.

Để chọn được sách phù hợp với nhu cầu, bạn có thể thử làm các bước sau:

• Bước 1: Xác định mục tiêu đọc sách. Nên viết ra danh sách chủ đề mà bạn quan tâm để thu hẹp phạm vi tìm kiếm.
• Bước 2: Đọc thử vài trang đầu của sách hoặc nghe thử một chương sách nói (nếu có)
• Bước 3: Đọc review từ những nguồn đáng tin cậy
• Bước 4: Quyết định đọc sách

Lưu ý: Một cuốn sách không phù hợp có thể làm bạn mất thời gian và giảm hứng thú đọc. Nếu đã thử đọc nhưng vẫn không cảm thấy hấp dẫn, hãy mạnh dạn chuyển sang cuốn khác.

Áp dụng đúng các cách tập trung đọc sách trên sẽ giúp bạn tiếp thu nội dung hiệu quả và duy trì thói quen đọc lâu dài. Bằng việc rèn luyện thói quen, tối ưu không gian, hạn chế xao nhãng và áp dụng phương pháp phù hợp, bạn sẽ nâng cao khả năng tập trung, tận hưởng từng trang sách một cách trọn vẹn.